Emre ERGÜL
Tarih: 11 Mart 2011… Japonya’da Fukuşima Nükleer Santrali’nde kaza yaşandı. 40 dolar seviyesindeki uranyum, 75 dolara çıkarak tarihi zirve yaptı. Tarih: 2016’nın son çeyreği… Sürekli düşen uranyum, 18 doları görerek son 13 yılın tarihi dibini gördü. Tarih: 2021’nin son çeyreği…
Dipten yukarı yükselişe geçen uranyum, 40 dolar bandına oturdu. Tarih: 1 Ocak 2023… Uranyum 48 dolar… Takvimler 18 Eylül 2023’ü gösterdiğinde, iki önemli açıklamayla uranyumun durdurulamaz yükselişi başladı. 1) Dünya Nükleer Birliği (WNA), uranyum talebinin 2040’a kadar iki katına çıkacağını açıkladı. 2) Çin yönetimi, uranyum üreticisi Cameco’yla bir anlaşma imzaladı. Cameco CEO’su Tim Gitzel, “Çin, net sıfır emisyona ulaşma kararlılığında önemli bir rol oynamak için nükleer enerjiye güveniyor.
Çin Ulusal Nükleer Birliği (CNNC) de bu çabanın büyük ve büyüyen bir parçası. Cameco, Çin’in önemli iklim hedeflerine ulaşılmasına yönelik katkımızı artırmaya devam etmekten büyük mutluluk duyuyor” derken; dünyanın en büyük ikinci uranyum üreticisi olan şirketinin hisseleri yüzde 100 arttı, uranyumun da zirveye yürüyüşü başladı.
Kasım ayında 65.60 doları gören uranyum, yüzde 24.73 artışla 1 Aralık 2023’ü 81.75 dolardan kapattı. Financial Times’a konuşan Cameco’nun CFO’su Grant Isaac bu durum için “40 dolarlık uranyum satın almanın günleri artık bitti – ve muhtemelen 50 ya da 60 dolara da. Yeni tedariğe ihtiyacımız olacak” ifadesini kullandı.
Uranyum fiyatlarının son 12 yılın zirvesine yükselmesi Batı basınında manşetlere çıkarken, analistler de Almanya’nın nükleer santrallerini kapatmasının dahi uranyumun yükselişini etkilememesine dikkat çekti. Bakın Liam Denning, Bloomberg’deki köşesinde ne yazdı: “Sıfır karbon reaktörlerinin ve sıfır uygarlık savaş başlıklarının kalbinde yer alan metal, bu yıl şu ana kadar Bloomberg Emtia Endeksi’nin tüm üyelerini (Portakal suyu hariç) yüzde 68 artışla geride bıraktı.
Bu, ABD’nin nükleer rönesansının batma ihtimaliyle çelişiyor. Nükleer enerjinin Avrupa’da, özellikle de Almanya’nın kitlesel nükleer santralinde yaşadığı aksaklıkların yanısıra, kapanış nedeniyle, uranyum fiyatlarının 2021 yazında pound başına 30 dolardan bugün 80 doların üzerine çıkması, yani 2008’den bu yana en yüksek seviyeye çıkması kafa karıştırıcı görünüyor.”
İşte yükselişin 6 şifresi
1-Uranyum ve uranyum madenciliği stokları, U3O8’in fiyatının 12 yılın en yüksek seviyesine ulaşmasıyla iki yılın en iyi aylık sonuçlarını bildirdi.
2-Dünya Nükleer Birliği (WNA), uranyum talebinin 2040 yılına kadar iki katına çıkacağını ve Küçük Modüler Reaktörlerin (SMR’ler) 2030 gibi erken bir tarihte bu artışa katkıda bulunacağını tahmin ediyor.
3-Uzun vadeli uranyum kontratları artıyor; 2023, 2022’yi geçecek ve bu da 10 yıllık yetersiz yatırım dönemine denk geliyor.
4-Batı, uranyum tedariği ve hizmetleri konusunda Rusya’ya bağımlı olmaktan kurtulmak için stratejik hamleler yapmaya devam ediyor.
5-Dünya uranyumunun yüzde 4’ünü karşılayan Nijer’deki jeopolitik kaygılar ve Kazatomprom’un artan üretiminin muhtemelen Çin ve Rusya’nın ihtiyacını karşılama ihtimali göz önüne alındığında, arzdaki gerginlikler artıyor. 6Uzun vadede, uranyum arzındaki daralma karşısında artan talep muhtemelen sürdürülebilir bir boğa piyasasını destekleyebilir.
“2050’de fiyat 130 dolar olacak”
Peki, uranyumun yükselişi devam edecek mi? Uzmanlar, “Kısa vadede hayır, uzun vadede evet” diyorlar. 2024 tahminleri 70 dolar, 2025 tahminleri ise 44 dolar civarında… Polonya Bilimler Akademisi’nden Dominik Kryzia ve Lidia Gawlik, uzun vade için şu tahmini yaptı: “Uranyum fiyatları 2030 yılına kadar 90 dolar civarında sabit kalacak. Fiyatların önümüzdeki yıllarda artması bekleniyor. Gelecekte bu eğilimin artacağı varsayılabilir. 2050 yılında uranyum fiyatının 130 doları civarında olması beklenmekte.”
